Prunus spinosa - Τσαπουρνιά

[Criss]

Prunus Spinosa - Τσαπουρνιά



Η τσαπουρνιά είναι ένας μεγάλος φυλλοβόλος θάμνος με μέγιστο ύψος μέχρι 5 και σύνηθες γύρω στα 2 μέτρα. Τα κλαδιά του είναι αγκαθωτά και στρεβλά και σχηματίζουν μια μπερδεμένη κόμη. Τα φύλλα του είναι μικρά και ελλειπτικά 2-5 εκ με μικρή οδόντωση. Τα λουλούδια του κιτρινόασπρα, με διάμετρο 15 χιλ. και 5 πέταλα, ανθίζουν λίγο πρίν βγάλει φύλλα, νωρίς την άνοιξη, είναι ερμαφρόδιτα και γονιμοποιούνται από έντομα. Τα φρούτα του είναι μικρές σαρκώδεις δρύπες (κάτι μεταξύ κερασιού και δαμάσκηνου), 10-12 χιλ., ξινά και στυφά με χρώμα μπλε σκούρο-μαύρο. Είδος κοινό στους θαμνότοπους, δάση και βοσκοτόπια της ηπειρωτικής Ελλάδας. Πιστεύεται ότι με διασταυρώσεις του έχει προέλθει η δαμασκηνιά.
Δεν είναι πολύ συνηθισμένο είδος για μπονσάι, αλλά λόγω της ακατάστατης και θαμνώδους ανάπτυξης σε συνδυασμό με έναν ενδιαφέροντα φλοιό, μικρά λουλούδια και καρπούς, μπορεί να δώσει πολύ ωραία αποτελέσματα.
Παρόμοιο στις συνήθειες με τον κράταιγο, και την αγριαχλαδιά, μπορεί και φυτρώνει σε πολύ φτωχά εδάφη με παρουσία ασβεστολιθικού υλικού από το οποίο και ευεργετείται. Αντέχει κρύο και ζέστη και νιώθει άνετα στον ήλιο ή σε ημισκιά. Ως μπονσάι το χειμώνα πρέπει να προστατεύεται από τον παγετό σε αντιδιαστολή με τη φύση που τον αντέχει άνετα.
Οι σπόροι θέλουν τουλάχιστον 2-3 μήνες ψυχρής διαστρωμάτωσης και καλό είναι να φυτεύονται κατευθείαν σε ψυχρό πλαίσιο μόλις ωριμάσουν απομακρύνοντας τη σάρκα. Καμιά φορά παίρνει και 18 μήνες να φυτρώσουν. Τα φυτάρια πρέπει να μεταφυτεύονται μεμονωμένα μόλις μπορούμε να τα χειριστούμε, και καλό είναι σε ψυχρότερα κλίματα να ξεχειμωνιάζουν τον 1ο τους χειμώνα προφυλαγμένα. Μαλακά μοσχεύματα νωρίς την άνοιξη, ημίσκληρα Ιούλιο-Αύγουστο σε κλειστό αλλά αεριζόμενο πλαίσιο, σκληρά το φθινόπωρο-χειμώνα. Καταβολάδες την άνοιξη, εναέριες αμέσως μετά την σκλήρυνση της πρώτης βλάστησης, διαχωρισμός λαίμαργων κατά τη χειμερία νάρκη.
Θέλει συχνή αλλαγή γλάστρας όταν είναι νέο πιθανώς και κάθε χρόνο και αραιότερα σε μεγαλύτερα φυτά χρησιμοποιώντας πάντοτε καλά αποστραγγιζόμενο υπόστρωμα. Η αλλαγή γίνεται νωρίς την άνοιξη, πριν την έκπτυξη των οφθαλμών και αντέχει γερό κλάδεμα στις ρίζες καθώς πυκνώνουν εύκολα.
Το καλοκαίρι θέλει κανονικό πότισμα και το χειμώνα ένα σχετικά υγρό περιβάλλον που δεν του επιτρέπει να στεγνώσει τελείως.
Λίπανση κανονική, θα εκτιμήσει ένα λίπασμα αργής αποδέσμευσης κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης/
Το βασικό κλάδεμα γίνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Καλό είναι να κλαδεύεται η αρχική βλάστηση σχετικά νωρίς για να επιτυγχάνεται καλή διακλάδωση, και να συντηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους με τα απαραίτητα τσιμπήματα για να μην ξεφύγει το σχήμα του. Σκληρό φυτό, αντέχει βαθύ κλάδεμα διαμόρφωσης απροβλημάτιστα καθώς δίνει νέα βλάστηση από χαμηλά. Συρμάτωμα χρησιμοποιείται καλύτερά μόνο σε μεγάλα κλαδιά και η διαμόρφωση προτείνεται να γίνεται με τη μέθοδο clip’n’grow.
Η συλλογή του από τη φύση παρουσιάζει το πρόβλημα ότι παρόλο που δείχνουν ως μεμονωμένα φυτά, συνήθως είναι λαίμαργοι που έχουν εκπτυχθεί μακριά από το μητρικό φυτό, και δεν έχουν επαρκείς ρίζες με αποτέλεσμα σκάβοντας να καταλήγουμε στο μητρικό. Από προσωπική παρατήρηση, σε ορεινά βοσκοτόπια της βορείου Ελλάδας, βρίσκουμε μεμονωμένα φυτά, σε αραιές συστάδες αλλά συνήθως μικρού μεγέθους αν και με ενδιαφέροντα σχήματα λόγω της βόσκησης.
Μπορεί να διαμορφωθεί σε διάφορα στυλ εκτός από formal και broom, λόγω της ακατάστατης ανάπτυξής του.
Προσβολές: Αφίδες, νηματώδη, κάμπιες τετράνυχος κλπ. Ως συνήθως, μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα, κατά περίσταση.

Βιβλιογραφία:
Γ. Σφήκας: Δέντρα και θάμνοι της Ελλάδας
Wikipedia
http://www.bonsaibasho.com/
http://bonsai4me.com/